Als 'Utrecht' spreekt... Een paar gedachten bij de verklaring van de PKN over Israël en Gaza

Synodevoorzitter Trijnie Bouw en bijna aftredend scriba René de Reuver hebben een verklaring opgesteld. Voor wie deze (nog) niet gelezen heeft, volgt hier een van de belangrijkste passages: ‘We kiezen er als kerk voor om het uit te houden in de spanning als een weg uit de polarisatie... We weigeren om een eenzijdige kant te kiezen en maken een krachtige keuze vóór Joden en vóór Palestijnen; we komen op voor medemenselijkheid en luisteren naar de wonden.’

Bij de mensen die in de afgelopen maand een of twee keer met ‘De Rode Lijn’ hebben meegelopen, - onder hen heel veel leden van de Protestantse Kerk Nederland – hoor ik vooral veel teleurstelling over deze verklaring. In het licht van wat Thora, Profeten en Evangelie over gerechtigheid leren, zou volgens hen een krachtig en odubbelzinnig NEE tegen het optreden van Israëls regering in Gaza op zijn plaats zijn. Even geen nuances! Maar los van mijn persoonlijke opvattingen, heb ik wel een vraag aan de boze en teleurgestelde reageerders die de synode vanwege deze verklaring lafheid en kleurloosheid verwijten. Waar denken we eigenlijk aan als we het over 'de' kerk, of 'de' PKN hebben? En overvragen we ‘de PKN’ of ‘Utrecht’ op deze wijze niet en kennen we aan de synode niet een invloed en status toe die je eigenlijk meer met het Vaticaan associeert? Ik heb heel veel sympathie voor de kerk van Rome, maar ik ben wel zo protestants, dat ik van mening ben dat we als gelovigen niet ‘van bovenaf’ aangestuurd hoeven of moeten worden. Ik verwacht niet van collega Bouw of collega De Reuver dat zij als een soort protestantse paus namens of voor alle PKN’ers uitspreken wat wij wel en niet moeten vinden van wat voor kwestie dan ook. ‘Utrecht’ is Rome niet. En we weten allemaal dat de PKN een vergaarbak is van zeer uiteenlopende modaliteiten die met elkaar in veel meer kwesties, maar zeker ook als het om ‘Israël’ gaat, heel moeilijk door dezelfde deur kunnen. De PKN is eigenlijk een beetje de kerkelijke pendant van de Christen Unie. Als men zich te stellig uitspreekt, en de balans ook maar iets teveel één kant uit beweegt, gaat dat stemmen en leden kosten. Men wil het liefst alle kikkers in de kruiwagen houden en kiest daarom voor taal, die terecht als wollig kan worden getypeerd. Ik kan dat betreuren, maar de realiteit gebiedt te zeggen, dat we niet anders kunnen verwachten.