Misschien is het als met het kerstverhaal … Het begint in Rome, bij imperator Augustus; hij vaardigt een decreet uit dat ‘’heel zijn rijk moet worden ingeschreven”. Wat dat precies behelsde weet ik niet, maar het gevolg is dat talloze mensen op drift raken. Je ziet het voor je, zoals we het zo vaak voor ons zien in onze tijd: mensen onderweg naar wie weet waarheen. In overvolle, amper zeewaardige bootjes, over land, lopend, per trein, met teveel mensen op een oude vrachtwagen … Op drift geraakt door krachten waartegen geen verweer mogelijk is. Hun huizen vernietigd, hun oogst verwoest, hun scholen tot puin gebombardeerd. En toch blijven het vaak ver van mijn bed verhalen en beelden. Tot het persoonlijk wordt. Tot de evangelist de schijnwerper op Jozef en Maria richt. Maria nog zwanger ook. Een vermoeide aanstaande moeder, een bezorgde vader, en geen plaats in de herberg. Nu worden we geraakt, nu krijgt de massa een gezicht!
Ik had deze week het voorrecht om met een NGO team mee te mogen naar een van de talrijke informal tent settlements in de Bekaa vallei in Libanon. Enkele honderdduizenden Syrische vluchtelingen in knutselwerkjes van golfplaat, reclameborden, afvalhout, zeil, landbouwplastic en autobanden zijn hier al jarenlang aan het overleven. Ze huren een plekje op privé-grond van Libanese landeigenaren, die daar een flinke zakcent aan verdienen. Op allerlei wijzen proberen ze de armoede en de verveling de baas te blijven. Buitenlandse NGO’s doen het hunne, genoeg is het nooit. Terugkeer naar Syrië lijkt vooralsnog onmogelijk.
Ik moet eerlijk zijn: als je een uurtje langs dit soort krottenkampjes hebt gereden, waarvan dakbedekking en wanden vaak ongewild reclame maken voor wereldwijde producten, ga je zelfs daar aan wennen. Echt geraakt werd ik pas toen we werden uitgenodigd in een van die “tenten” en ik kennis maakte met het inwonende gezin: vader, moeder, vijf kinderen. Van al die miljoenen krijgen er ineens zeven een naam en een gezicht. Getallen worden personen. Massa wordt mens. Mens zoals ik. Zonder dramatiek doen ze hun verhaal. Hoe ze vier jaar geleden Homs moesten verlaten toen dat strijdgebied werd. Hoe ze aanvankelijk in eigen land van hot naar her trokken op zoek naar veiligheid, maar uiteindelijk in Libanon terechtgekomen zijn. Met veel creativiteit hebben ze van hun schamele onderkomen een bewoonbaar en zelfs huiselijk geheel weten te maken. Zoals ze ons ontvangen, zoals ze met ons spreken, zoals ze leven met elkaar in deze omstandigheden, dwingen ze mijn bewondering af. Ik zeg dat ook. Waarop de vrouw des huizes antwoordt: “Dit is precies wat we onze kinderen willen meegeven. Je kunt alles verliezen, maar niemand kan je je waarde als mens ontnemen.” Met toestemming van deze bijzondere mensen plaats ik het fotootje van hun kinderen, hun toekomst, hun reden om niet op te geven. mens te blijven.