Zojuist de liturgie voor komende zondag klaargemaakt. De preek staat in de steigers, ik wacht altijd tot zaterdag alvorens ik de printer activeer. Niet zelden zijn er op de valreep van de bijna voorbije week gebeurtenissen of gedachten die ik alsnog in mijn overdenking wil verwerken.
Komende zondag lezen we hoe Jezus de tempel in Jeruzalem schoonveegt. Met een zweep van touw en een heleboel passie! Rembrandt maakte er een pakkende ets van, waarbij het lijkt of er bliksemstralen uit Jezus’ hand tevoorschijn schieten.
Ach ja, die kerk. Dat instituut. Rome, Constantinopel, Genève of Utrecht, Dienstencentrum of Vaticaan, welke geïnstitutionaliseerde vorm van religie dan ook, het roept ook bij mijzelf soms de neiging op om een zweep te pakken. Bij wijze van spreken dan. Dat wat een “transparante plek” zou moeten zijn, daar waar we op aarde iets dichter bij de hemel zouden moeten kunnen komen, in een kerk, een sjoel, een moskee, of wat voor “heilige ruimte” dan ook, is de praktijk vaak op z’n minst teleurstellend en op z’n slechtst zelfs contraproductief.
Of het nu om seksueel misbruik van kwetsbare mensen gaat, of om dominees die hun eigen tunnelvisie kortweg tot onaantastbaar Woord van God verheffen, of evangelisten die misbruik maken van de angst van mensen voor corona of corona complotten om hen “tot bekering” te bewegen… ik voel soms zelf de neiging tot wat talloze mensen doen die zich verdrietig, beschadigd, teleurgesteld, woedend of bitter afkeren van religie. In elk geval van het instituut dat zich regelmatig boven de wet verheven acht of voor zichzelf uitzonderingsposities claimt, zoals onder de corona -maatregelen.
Wat dat laatste betreft: het moderamen van de synode van de PKN heeft, weliswaar met allerlei mitsen en maren, groen licht gegeven voor het samenkomen met in elk geval dertig mensen (ambtsdragers niet meegerekend), en voor – beperkt – zingen. Dit alles onder verwijzing naar al die mensen die het allemaal al zo lang hebben moeten missen en het daar zo vreselijk moeilijk mee hebben. En met een halfslachtige referentie aan de – ook halfslachtige- versoepelingen die deze week zijn ingegaan in de samenleving. Het lijkt redelijk om als kerken mee te drijven op die golf, en met die risico's zal het ook wel meevallen. Ik ken kerkgemeenschappen waar normaliter al niet meer dan maximaal vijftien mensen in de diensten komen. En daar zal, ook met de zegen van het moderamen, vermoedelijk hoogstens de helft van komen opdagen. Maar over het geheel genomen acht ik het allerminst een goed signaal naar de vele andere sectoren in onze samenleving en naar de mensen die daarin werkzaam zijn (onder wie ook kerkmensen trouwens), voor wie nog geen enkele versoepeling in het verschiet ligt in de komende weken, om te roepen dat in de kerken die dertig wel weer kunnen en zo voor kerken een uitzonderingspositie te claimen.
