Ik heb me gewaagd aan een reeks videogesprekken over Israël en de Palestijnen. Gesprekken waarin ik voorzichtig betoog dat de manier waarop het Palestijnse volk nu al jaren behandeld wordt, zeker sinds “de Muur”, geen hoopvol uitzicht op een duurzame, vreedzame en rechtvaardige oplossing biedt. Ook laat ik me kritisch uit over dominees en evangelisten, die moeiteloos eeuwenoude Bijbelteksten van toepassing verklaren op de hedendaagse situatie en zonder blikken of blozen beweren dat Jesaja en Ezechiël en andere Bijbelse profeten de situatie van 1948 en daarna al voorspeld hebben. Alsof profeten waarzeggers waren, die moeiteloos twintig of meer eeuwen vooruit konden kijken in de geschiedenis.
Ik betoog in de interviews met Jeffrey Schipper, sympathiek journalist van de spraakmakende christelijke nieuwssite CIP, dat ik best begrijp waarom zoveel evangelische christenen graag horen dat de hedendaagse staat Israël een directe vervulling van oeroude beloften is. Daarmee hebben we immers in een wereld, waarin we het als het om God gaat, vooral met verhalen moeten doen, met vertrouwen, en zeker niet met keiharde feitelijke “bewijzen”, nu dan toch een concreet bewijs van zijn aanwezigheid en werkzaamheid in onze wereld. Nota bene, een heel land, met een heilige stad, als Godsbewijs. Natuurlijk, er ontbreken nog een paar details (lastig bijvoorbeeld dat er een islamitisch heiligdom op de plek van de voormalige joodse tempel staat), maar de profeten (waar)zeggen dat dit allemaal in orde komt. Voor veel evangelische gelovigen is “Israël” een van de belangrijkste pijlers waarop hun geloof rust. Dat verklaart misschien, dat wie iets kritisch durft te zeggen over de staat Israël, van hen de volle laag kan verwachten.
Ik heb er naar aanleiding van deze interviews inmiddels behoorlijk wat ervaring mee: beschuldigende boodschappen bereiken me via alle mogelijke digitale kanalen, en zelfs via ouderwetse post. Daarin wordt de authenticiteit van mijn christelijk geloof ter discussie gesteld, word ik weggezet als lid van de linkse kerk, of als vrijzinnig theoloog die op weg is naar de hel. Ik lig daar allemaal niet wakker van. Maar wat me wel bijzonder steekt, is dat ik door deze reageerders, die zich uitdrukkelijk als christelijk profileren, moeiteloos als antisemiet word neergesabeld en in één adem met de Nazi’s word genoemd.
Ik zou daar van alles tegen in kunnen brengen, maar discussiëren met mensen die op dit niveau het gesprek ingaan, is doorgaans niet erg vruchtbaar en ik heb het eigenlijk ook opgegeven. Al probeer ik er altijd wel op te wijzen, dat de scherpste kritiek op het beleid van de rechtse regering in Israël niet van mij als goj komt. Ik ben als Europeaan en als christen echt heel voorzichtig en gematigd in mijn uitlatingen, wetend hoeveel vergeving we van het joodse volk nodig hebben voor alles wat hen in eeuwen van verguizing en vervolging in een door het christendom gedomineerd Europa is aangedaan. Maar luister dan naar interne joodse stemmen! Van voormalige Israëlische militairen, verenigd in Breaking the Silence. Luister naar de joodse grootmoeders die zich verenigd hebben in Machsom Watch. Naar voormalige strijders die nu actief zijn in Combattants for Peace. Naar gezaghebbende schrijvers als Amos Oz (zijn gedachtenis zij tot zegen) en David Grossman. Joodse stemmen, Israëli’s, mensen die het allemaal van dichtbij en van binnenuit meemaken en ervaren. Ja, en dan gaat het over mensenrechten, internationaal recht, dat soort zaken. Daar moet het volgens mij ook over gaan. Maar zoals zo vaak spelen religie en “geloof” een vertroebelende rol in dit gesprek en komen de meest vileine beschuldigingen en verdachtmakingen uit de hoek van gelovigen die alles zeker lijken te weten… Je zou er bijna agnost van worden...
