Shalom en salam uit Bethlehem (3)

Twee weken bikkelen op een boerderij onder weersomstandigheden die zelfs door de lokale bevolking als extreem warm werden aangeduid, doet wat met je lijf. Ik heb er zelfs een lichte zonnesteek opgelopen en ben een paar kilo kwijtgeraakt, maar daar staat tegenover dat mijn spieren sterk gestaald zijn. Belangrijker nog: ik ben gestaald in mijn overtuiging dat – om Rutger Bregman te citeren – de meeste mensen deugen. Vooral ‘gewone’ mensen. Mensen die van het leven niet meer verlangen dan het kleine geluk (maar wat heet klein) van een ‘normaal’ leven. Alleen, met een partner, samen of met een gezin. Met een bed, een bad en wat belegd brood. En met de intentie om met je leven iets zinvols in deze wereld te doen voor wie zelfs het klein geluk niet bereikbaar lijkt. Hulde dus aan de vrijwilligers die zich melden bij de Tent of Nations, jaar in jaar uit, afkomstig uit alle denkbare landen en culturen, politiek of religieus of humanistisch geïnspireerd. Met als voorbeeldige uitschieter

de Nederlandse Riet Bons – Storm, die op haar 92^e de fysiek toch echt niet kinderachtige uitdaging aanging om enige tijd in het kader van protective presence op de Tent of Nations door te brengen. En verder heb ik geconstateerd dat de Palestijnen die ik ontmoet heb,  ondanks de vele beperkingen waaraan ze zijn blootgesteld, niet vervallen in eenzijdige en ongenuanceerde oordelen over alles wat Joods is en vaak beschikken over relativerende humor. Omgekeerd geldt hetzelfde. Zeker in Jeruzalem kun je, als je goed om je heen kijkt, getuige zijn van hartveroverende tafereeltjes waarbij het samen in deze geweldige stad te leven evident zwaarder telt dan tot wie je drie of vijf keer per dag - of helemaal niet - bidt. En nee, ik kijk niet door een roze bril. De andere kant is er helaas en onmiskenbaar ook. En waar mensen eindeloos gefrustreerd en gekleineerd worden, moet je erop voorbereid zijn dat vroeg of laat vooral bij jongeren de vlam in de pan slaat. Maar het kan ook anders. Daarbij blijft voor mij de leus van de Tent of Nations, zoals de familie Nassar deze met waardigheid en overtuiging al dertig jaar uitdraagt, een inspirerend, richting wijzend en hoopvol voorbeeld: wij weigeren vijanden te zijn.