Ik was erbij! Heb het meegemaakt, heb meegedaan! Boeken naar boven gesjouwd. De computer naar een veilig huis aan de overkant van de Lek. De buren helpen sjouwen. Vergeefs geprobeerd de poes te vangen. En uiteindelijk het hele gezin in de auto geladen en ingevoegd in de eindeloze stroom die de West-Betuwe via die ene smalle provinciale weg naar de A 2 moest verlaten. Bepakt en bezakt. In een merkwaardige emotionele mengelmoes van onbehagen en vakantiegevoel. We zijn 25 jaar verder. Alles is nog droog. Zelfs de Randstad bestaat nog. In Culemborg herdenken we de uittocht van 25 jaar geleden. Ik mocht een gedicht bijdragen.
Herbeleving?
1940
Soms hoorde ik van oude mensen in de buurt
verhalen uit de eerste oorlogsdagen.
Evacueren
moesten ze,
een moeilijk woord voor alles achterlaten,
niet weten of en hoe je alles terug zou zien.
Over het speelgoed dat niet mee kon,
en de poes, onvindbaar toen ze echt moesten vertrekken.
De oorlog was gekomen! En wat dat was, wist je als kind niet goed,
maar vader toonde strakke trekken
rond zijn mond
en moeder huilde.
1995: We moeten weg!
Er stond een auto voor de deur om
comfortabel uit bedreigd gebied te rijden,
naar hoog en droog
aan gene zijde van de Lek of Waal.
Met ruimte voor de fotoalbums,
hondenmand, met hond, vier goed gevulde koffers kleding
voor ’t geval het water echt zou komen.
We hielden ons goed groot:
We gaan een week logeren!
We zien wel hoe het afloopt, spullen zijn maar spullen,
en na de zondvloed helpt het rampenfonds ons uit de nood.
En komt het water niet, dan kunnen we weer terug,
de kat heeft in die week z’n kostje heus bijeen gescharreld
de meubels stonden sowieso op zolder droog.
Weer thuis
Weer thuis, ervaring rijker, veel banden aangehaald.
Het bleek weer waar: in nood leert men zijn vrienden kennen.
En alles stond er nog, kurkdroog en ongeschonden.
De buren voelden als verloren zoons en dochters.
We dronken koffie en een pilsje met elkaar,
sjouwden eendrachtig alle huisraad naar beneden.
Stiekem een beetje trots, een beetje helden,
we hadden ons dan toch maar goed geweerd.
Evacueren doet een mens tenslotte slechts hoogst zelden…
25 jaar na dato
Heb me destijds nooit afgevraagd:
hoe was het toen voor al die mensen
die alles al eens eerder hadden meegemaakt?
Hoe heeft die tweede uittocht in hun binnenste
met beelden van die eerdere contact gemaakt?
Werd in die nachten akelig gedroomd
of tegen wil en dank gewaakt?
Heeft iemand hun dat eigenlijk ooit gevraagd?
