Het is heel wat jaren geleden dat ik mijn eerste baret kreeg. Met het baretembleem, dat mij herkenbaar maakte als ‘GV’ er’ en meer in het bijzonder als ‘de dominee’. Niet dat het verschil met de aalmoezenier of de raadsman/vrouw in de praktijk nou zo dik aangezet werd, maar je was aan je embleem herkenbaar als protestants, katholiek, humanistisch, joods … en later ook als hindoe, moslim of boeddhistisch geestelijk verzorger. Al die levensbeschouwelijke smaken bestaan in de geestelijke verzorging bij defensie. Maar ik dwaal af…
Ik wil alleen vertellen dat ik die oude baret, in 2001 ontvangen na mijn specialistenopleiding aan de KMA, afgelopen zondag sinds tijden weer eens op mijn kruin geplant heb. Met een tiental veteranen uit mijn woonplaats Culemborg liep ik namelijk om exact 16.49 uur vanaf lichtmast 21 de Sunset March in Nijmegen.
Deze Sunset March heeft dagelijks, het hele jaar door, rond zonsondergang plaats en voert over ‘De Oversteek’, de sierlijke brug over de Waal, gebouwd op de plek waar op 20 september 1944 tijdens een risicovolle militaire actie in verband met de slag om Arnhem 48 Amerikaanse militairen het leven lieten. Er staan op de brug 48 lichtmasten die met zonsondergang één voor één aangaan, terwijl men in stilte over de brug naar het monument aan de Oosterhoutsedijk loopt. Dat deden mijn Culemborgse collega-veteranen en ik dus afgelopen zondag. Allemaal hadden we onze baret opgezocht, allemaal hervonden we moeiteloos het ritme van het gezamenlijk marcheren, schouders recht, buik (soms iets omvangrijker dan destijds…) in, de armen krachtig zwaaiend. Bij het gedenkteken brachten we gezamenlijk een militair saluut, en in onze hoofden speelden flarden herinnering aan andere gelegenheden waarbij we een ‘final salute to the fallen comrades' brachten. Mij bracht het in gedachten terug naar het vliegveldplatform van Kandahar Airfield, waar dergelijke ceremonies zich soms met een frequentie van wel tweemaal per week afspeelden. En van daar is het maar een kleine gedachtesprong naar de talrijke nieuwe monumenten met daarop de namen van jong gesneuvelde militairen die er in de komende jaren zullen komen, als de scherven van de huidige oorlog bijeengeveegd zijn. Met herdenken zijn we voorlopig nog niet klaar... Dat oude liedje van Pete Seeger klinkt in mijn hoofd: When will we ever learn...