Het zal niet iedereen opgevallen zijn, maar afgelopen zondag begon de gebedsweek voor de eenheid. Een jaarlijks terugkerende aangelegenheid, altijd in januari, zeg maar als de goede voornemens nog vers zijn… Deze gebedsweek is een oecumenische aangelegenheid en wel in tweevoudig opzicht. Oecumenisch betekent namelijk allereerst: wereldwijd. Wereldwijd doen derhalve kerkgenootschappen aan deze gebedsweek mee. Voortrekker dit jaar zijn kerken uit Burkina Faso. En dan ook nog eens, - een tweede betekenis van oecumene – kerkgenootschappen van geheel verschillende snit. Bidden om eenheid betekent dan ook niet, dat men al die verschillende kleuren op het kerkelijk palet wil mengen tot kleurloze eenvormigheid. Het betekent wel dat kerken wereldwijd zich bewust willen zijn van hun verantwoordelijkheid om te verbinden, liever dan tegenstellingen en polarisatie onderling nog eens extra aan te wakkeren. Dat er forse tegenstellingen zijn valt overigens niet te ontkennen. Al lijken de oude, bijvoorbeeld tussen katholiek en protestant, tegenwoordig, mede dankzij paus Franciscus, gelukkig niet meer de scherpte te hebben die ze lang gehad hebben. Maar binnen bestaande kerkgenootschappen tekenen zich steeds vaker nieuwe tegenstellingen af. De Tsjechische theoloog Tomas Halik heeft het over de dreiging van de drie F’s: fundamentalisme, farizeïsme en fanatisme, en ziet een groot gevaar in met name de fundamentalistische omgang met de Bijbel, in combinatie met extreemrechtse ethische en politieke opvattingen. Gezien de successen die Donald Trump in de race om het presidentschap vooralsnog boekt onder conservatieve christenen in de V.S, en met de wetenschap dat in ons eigen land een kwart van de mensen die zichzelf als christen identificeren, geen moeite had om P.V.V. te stemmen, lijkt Halik een punt te hebben. Een gebedsweek voor de eenheid, inclusief diepgaande dialoog en kritische (zelf)reflectie, lijkt geen overbodige luxe, want deze tegenstellingen konden wel eens meer splijtend werken dan die oude tussen Rome en Reformatie. Ik schrijf deze blog trouwens een dag na een inspirerende bijeenkomst onder begeleiding van prof. Manuela Kalsky, een van de voortrekkers van het digitale platform Nieuw Wij, dat gelooft in verbinding en ook praktische modellen aanreikt om verbindende ontmoetingen te organiseren. Nieuw Wij bestaat intussen al vijftien jaar en levert een substantiële bijdrage aan de dialoog, niet alleen tussen christenen van uiteenlopende snit, maar tussen mensen van alle mogelijke achtergrond en levensbeschouwing. Bidden voor eenheid, ja, en dan vervolgens pratend en vooral luisterend naar elkaar verschillen overbruggen, het kan, in elk geval met iedereen die niet fanatiek, fundamentalisch of farizeistisch in het leven wil staan.
Comments