Afgelopen zondag in de kerkdienst stilgestaan bij ‘de vreemdelingen huisvesten’. Daar hebben de heilige geschriften veel over te melden. Israël krijgt het gebod, de vreemdeling in hun midden te behandelen als ware hij (of zij) één van hen. Boeiend is de motivatie: jullie zijn immers zelf vreemdelingen geweest in Egypte. Er wordt dus een beroep op collectief historisch bewustzijn gedaan, op basis waarvan empathie mogelijk is. Aan de joodse seidermaaltijd wordt dat jaarlijks ritueel geoefend door het oude verhaal van de exodus te lezen, niet als een (al dan niet) historisch verslag van de wederwaardigheden van hele verre voorouders. Nee, in de liturgie voor de maaltijd van Pesach wordt dat geactualiseerd en zijn het de joodse gelovigen van hier en nu die opnieuw uit Egypte trekken, die opnieuw uit een slavenbestaan tot vrijheid geroepen worden. Een ander bijbels motief dat onmogelijk te missen valt, is de heilige plicht van gastvrijheid. Dat wordt prachtig verbeeld in de door Chagall geschilderde ontmoeting van de drie ‘mannen’ met Abraham, die hen royaal in zijn tent onthaalt. Maar even krachtig wordt die heilige gastvrijheidsplicht geschilderd in het daarop volgende verhaal waarin Lot in Sodom tot ver voorbij het voor ons aanvaardbare gaat om de twee vreemdelingen onder zijn dak te beschermen. En de auteur van de brief aan de Hebreeën schrijft eeuwen later: verwaarloos de gastvrijheid niet, want daardoor hebben sommigen van jullie zonder het te weten engelen geherbergd. Het is een beklemmende gedachte, dat we aan de Europese buitengrenzen met Frontex, met de beschamende vluchtelingenkampen, met de hekken en muren, push-backs en keihard optreden door politie en douane, niet alleen mensen tegenhouden, maar ten diepste de hemel zelf van ons afduwen en ervan willen weerhouden, bij ons aan te kloppen en tot het hart van onze samenleving en onze politiek te spreken.
